بررسی خصوصیات جدایه ایرانی ویروس کوتولگی گندم

کوتولگی شدید، زردی و کاهش محصول از علایم رایج در مزارع غلات ایران می باشد. در این تحقیق ضمن تعیین خصوصیات مولکولی یک جدایه جو ویروس کوتولگی گندم (wheat dwarf virus, wdv) از جنس mastrevirus، شیوع گسترده این ویروس در مزارع گندم و جو مناطق مختلف ایران به اثبات رسید. بر این اساس، آلودگی مزارع گندم و جو استان های مازندران، خراسان رضوی، آذربایجان شرقی، کردستان، آذربایجان غربی، اصفهان، کرمان، یزد، لرستان، کرمانشاه، فارس، مرکزی، چهارمحال و بختیاری، زنجان و خوزستان به wdv قطعی شد. تعیین ترادف ژنوم کامل یک جدایه جو این ویروس از استان خراسان نشان داد که اندازه ژنوم این جدایه 2733 نوکلئوتید است. مطالعات تبارزائی نشان داد که جدایه های wdv دنیا دو گروه مجزا از هم را تشکیل می دهند به گونه ای که جدایه های جو اروپا و ایران تشکیل یک گروه و تمام جدایه های گندم در نقاط مختلف دنیا تشکیل گروه دیگری را می دهند. این مطالعات همچنین نشان داد گروه بندی این ویروس ها وابسته به میزبان است و لزوم تفکیک جدایه های گندم (wdv) و جو (barley dwarf virus, bdv) را در سطح گونه تائید می نماید. به منظور درک بهتری از تنوع ژنتیکی آن ها در ایران، بخشی از ژنوم ویروس های جدا شده از نمونه های گندم و جو از مناطق مختلف ایران تعیین ترادف شد و با جدایه های سایر نقاط دنیا مقایسه شد. این مطالعات وجود هر دو گونه wdv و bdv را در ایران تأئید نمود. ردیابی ویروس های کوتولگی گندم و جو از حدود 25 شهرستان در 15 استان نشان دهنده پراکنش وسیع و گسترده این ویروس ها در ایران می باشد. این بررسی ها نشان می دهد که ماسترویروس ها، یکی از عوامل اصلی کمپلکس زردی در مزارع غلات ایران می باشند.